Құрымбайдың Тәкей датқаға жауабы

Құрымбай заманында Арқада атақты Тәкей датқа деген болыпты. Ол Қоқан ханының ең сенімді өкілі екен. Ол Қоқан билеген жердегі датқаларды аралап жүріп, баға береді екен. Оның ақ дегенідегені алғыс, қара дегені қарғыс көрінеді. Кейбір датқаларды сынап, Қоқан ханына айтып, ауыстыратын да құқы бар екен.Сол Тәкей датқа датқаларды сынаймын деп, Қаратау өлкесіне келеді. Тәкей датқа келе жатыр деген соң бүкіл Қаратау аймағындағы датқалар қазіргі Келіншектаудың баурайындағы Арна өзені бойына үй тігіп, арнайы күтіп алады. Арнайы тігілген ақ боз үйге кіргізіп күтеді. Қаратау өлкесі күнгей-теріскейі 18 болыс ел екен. Тәкейге кіруге ешкім бата алмайды. «Сен бар — сен бардың» әрекетіне түседі. Содан Құрымбай атамыз шығып, «Мен барайын» дейді. Құрымбай датқа сәлем беріп кіріп келеді. Тәкей датқа Құрымбайды менсініңкіремей, жамбастап жатып селқос амандасады. Сәлемдесіп болған соң Тәкей датқа Қүрымбайды датқа екен деп менсінбей:- Бүл елдің датқалары қайда? -дейді Тәкей, Құрымбайды датқа деп ойламаса керек. Құрымбай датқа:.- Бұл елдің кісілері Түркістанға үлкен бір жиынға кетіп еді, – дейді де қояды. Олар Құрымбайға кеуіл аудармай, өздерінше әңгімені қыздыра береді. Арқадағы сары қымызды, балғын қозыны айтып, бүл елдің сыйына риза еместігін білдіреді. Дастархандағы өрік-мейізді, тәтті-тұттыны менсінбей, ірімшік, құрт, сары майды әңгімелейді. Сойылған асыр емген тайды, дастархандағы май тарыны, исі бұрқыраған үнді шайын елемегеніне Құрымбай датқа да намыстанып:- Тақсыр! Арқаның сары қымызы мен қолаңса сасыған қозысын әңгімелей бердіңіз-ау. Біздің елде ондай асты қойшы қолаң ішеді. Біздің елдің кісілері қып-қызыл пілсіз шай ішіп, қысыр емген тайдың қазы-қартасына тойып ап, құрт қатқан сорпаны ішіп алып, қып-қызыл нарттай болып шіренгенде бесті аттың белін үзіп жібере жаздайды, дейді.Шетінен өңкей бесті ат көтере алмайтын нән келеді. Алдыңызда тұрған май тарыдан бір пияласын жеп алсаңыз азанда шарығыңызды шаңырақтан көресіз, – депті. Тәкей датқаның өзі де, қасындағы еріп жүргендері де өңкей арық, бетіне пышақ жанығандай екен. Сонда Тәкей Құрымбайдың сөз саптауына қайран қалып:- Сен кім едің өзі? — депті. Құрымбай:- Біздің елдің кісілері жолаушылап кетіп еді, енді бір жетіден кейін келеді. Мен әшейін солардың ат байлаушысымын, — депті. Сонда Тәкей датқа түнде ойланып «Қаратау датқалары шетінен сөзге шешен келеді деуші еді. Мына ат байлаушысымын деп отырғанының сөзі мынау. Қой, олар келгенде сөзден ұтылып масқара болармын» деп, ерте аттанып кеткен екен.• Саңғылдар шежіре, Рахым қажы Балаби, 1999• https://www.facebook.com/groups/1762287963929362

• https://sangyl.site/