Алаш, Қоңырат, Шыңғысхан

Алаш тарихи зерттеу орталығының жетекшісі академик Хайрулла Ғабжалилов “Қазақ ру-тайпаларының тарихы” деген еңбегінде былай деп жазады: “Рашид ад-Дин, Әбілғазының жазбалары бйынша Қоңырат тайпасының сол кездегі рулық құрылымының кестесін келтіре кетейік. Ергене қоннан шығып келгендер қатарында 18 ата Қият тайпасы болды. Солардың ішінде Нүкүз, Еңкірес (Икирас), Қоңырат, Елқонұт, Құрлас, Елшікі (Елжигин), Қоңқұлттар аталып өтеді. Бұлардың барлығы Әбілғазының кестесі бойынша, Қоңыратқа кіреді. Мысалы, Елқонұт – Шыңғыс ханның шешесі Әуеліннің елі. Ал, Икирастың Қоңырат екенін Қадырғали Жалайыр да “Шежірелер жинағында” атап көрсетеді. Яғни 18 ру Қияттың 7 атасы Қоңыратқа кіретін рулар болып шықты. Ал, Шыңғыс хан сол 18-дің ішіндегі осы Қоңыраттың Құрласынан (Тасбұдай, Көктің ұлы)- Қонқұлт-Мирани-Құрлас шығады. Бұны 1292 жылы Шыңғыс ханның ұрпағы Ғазан Ғали ханның тапсыруымен тарихшы-шежіреші Рашид ад-Дин, 602 жылы ғұлама Қадырғали Жалайыр, 1664 жылы Шыңғыс ханның ұрпағы Әбілғазының өзі жазып отыр. Біздің айтатынымыз Қоңыраттағы әйгілі екі атаның бірі – Көктің ұлы екені белгілі. Ал, Рашид ад-Дин Тасбұдайды Көктің ұлы десе, бұл босқа айтылмаған болар. Сонда Ергенеқоннан шыққан 18-дің кем дегенде 7 атасы Қоңырат болып шықса, онда Қият (Қиян) тайпасының негізін Қоңырат рулары құраған деген тұжырым жасауға болады. Даянхан, Төле, Құбылай хандардың қандық құрамына (ДНК) генетикалық сараптамалар жасалып, қоңыраттармен сәйкес екені анықталған.